Podczas ciąży organizm kobiety doświadcza wielu zmian, które mają wpływ na zdrowie i samopoczucie. Serce zaczyna bić szybciej, a ciśnienie ulega obniżeniu, następuje również przyrost masy ciała. Wszystko po to, aby zapewnić jak najlepsze warunki dla rozwoju nowego życia. Zmiany dotyczą także układu odpornościowego przyszłej mamy – musi on balansować pomiędzy ochroną organizmu a tolerowaniem nowych tkanek o odmiennym DNA.
Obniżona odporność w ciąży – przyczyny
Liczne zmiany zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej mają skutki immunosupresyjne (obniżające odporność). Taki wpływ na system immunologiczny ma między innymi rosnący poziom estrogenów i progesteronu. Ponadto substancje obniżające odporność matki produkuje także łożysko płodu – to przykładowo interleukina, białko łożyskowe czy łożyskowy czynnik supresorowy. W rezultacie można zaobserwować, że u kobiet ciężarnych:
- spada odporność komórkowa,
- wzrasta odporność nieswoista,
- maleje liczba limfocytów B we krwi obwodowej,
- organizm produkuje tzw. przeciwciała blokujące (które zapobiegają zwalczaniu komórek płodu przez limfocyty matki)
Z czego wynika osłabiony organizm w ciąży?
Słaba odporność w ciąży może wynikać także z czynników indywidualnych, często związanych ze stylem życia. Z tego względu jako przyszła mama przyjrzyj się swoim codziennym nawykom. Do gorszego funkcjonowania układu odpornościowego przyczynia się przede wszystkim:
- stres – zbyt wysoki lub zbyt długo utrzymujący się wysoki poziom kortyzolu ogranicza produkcję limfocytów w organizmie przyszłej mamy,
- zbyt mała ilość snu – czas na regenerację organizmu powinien wynosić od 7 do 9 godzin w ciągu doby, a niedobór snu przyczynia się do osłabionej odporności,
- nieodpowiednia dieta – zarówno niewystarczające spożycie składników odżywczych, jak i dieta obfitująca w wysoko przetworzone produkty mają niekorzystny wpływ na odporność.
Słaba odporność w ciąży – objawy
- nawracające gorsze samopoczucie,
- częste zmęczenie,
- uczucie rozbicia.
Jak zadbać o swoje samopoczucie w ciąży? Kilka kluczowych zasad
Niestety, nie ma na to jednej, uniwersalnej metody. Jednak poprzez odpowiednie nawyki i zdrowy styl życia można znacznie zwiększyć odporność organizmu i zyskać lepsze samopoczucie. Zadbaj o siebie i swojego maluszka, stosując się do poniższych zasad.
- Słuchaj swojego ciała – każda ciąża przebiega inaczej. Niektóre kobiety pozostają aktywne, inne muszą więcej odpoczywać. Ważne, aby postępować zgodnie z własnym samopoczuciem. Być może na pewnym etapie ciąży konieczna będzie rezygnacja z pracy i obowiązków domowych. Korzystaj z pomocy i wsparcia swoich bliskich.
- Stosuj się do zaleceń lekarskich – nie omijaj żadnych badań kontrolnych i suplementuj produkty zalecone przez lekarza prowadzącego ciążę. Jeśli lekarz kieruje Cię do dodatkowych specjalistów lub zleca wykonanie kolejnych badań, nie bagatelizuj tego.
- Dbaj o sen i wypoczynek – w ciąży zapotrzebowanie organizmu kobiety na sen ulega zwiększeniu do 9 godzin. Jeśli masz taką potrzebę, rób sobie drzemki także w ciągu dnia. W miarę możliwości staraj się wypoczywać i nie forsuj swojego zdrowia.
- Stosuj pełnowartościową dietę – powinna bazować na świeżych warzywach i owocach, chudym mięsie, rybach, produktach pełnoziarnistych, nabiale, orzechach, pestkach i tłoczonych na zimno olejach roślinnych.
- Unikaj stresu – ciąża stanowi czas, w którym kobieta jest szczególnie podatna na wahania nastroju. Z tego względu nie bierz na swoje barki zbyt wiele i bądź dla siebie wyrozumiała. W razie potrzeby stosuj techniki relaksacyjne, na przykład świadome oddychanie, medytację.
- Wykonuj regularną aktywność fizyczną (jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań) – słabsza odporność to częsta konsekwencja małej dawki ruchu. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca kobietom w ciąży wykonywanie ćwiczeń o umiarkowanej intensywności przez minimum 150 minut w tygodniu. Najbezpieczniejsze rozwiązanie stanowią regularne spacery na świeżym powietrzu.
- Unikaj kontaktu z dużymi skupiskami ludzi – jeśli masz obniżoną odporność, nie warto ryzykować.
- Ubieraj się adekwatnie do pogody – szczególnie w okresie jesienno-zimowym zwróć uwagę na ciepły ubiór. Z kolei latem postaw na przewiewną odzież, która nie prowadzi do przegrzewania się.
Jak wesprzeć odporność organizmu poprzez dietę?
Zdrowy jadłospis przyszłej mamy ma istotny wpływ nie tylko na zdrowie kobiety, ale również na rozwój płodu. Pamiętaj, że w ciąży zwiększa się Twoje zapotrzebowanie kaloryczne. W trzecim trymestrze powinnaś spożywać o około 475 kcal więcej. Najwięcej energii powinny dostarczać Ci węglowodany, nieco mniej tłuszcze oraz białko (20-35%). Komponując posiłki, weź pod uwagę dostarczanie składników odżywczych, które mają pozytywny wpływ na odporność:
- Witamina C To silny antyoksydant, który dodatkowo przyczynia się do produkcji przeciwciał,
- Witaminy z grupy B W szczególności kwas foliowy, który uczestniczy w produkcji czerwonych krwinek,
- Witamina E Wspiera zdrowie skóry i błon śluzowych, które pełnią funkcje barierowe układu odpornościowego,
- Witamina D Przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego,
- Cynk Ma wpływ na szybsze dojrzewanie komórek układu odpornościowego,
- Żelazo Jest niezbędne nie tylko do procesów krwiotwórczych, ale również do produkcji leukocytów,
- Selen Przyczynia się do produkcji i aktywacji limfocytów-T,
- Kwasy omega-3 W szczególności kwas DHA, który wykazuje działanie i antyoksydacyjne oraz wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego .
Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat? Sprawdź artykuł pod tytułem: Które witaminy w ciąży są najistotniejsze dla przyszłej mamy?
Co na odporność w ciąży?
Są pewne produkty spożywcze, które są stosowane od pokoleń w medycynie ludowej. Wynika to z ich zawartości składników aktywnych, które oddziałują na odporność, także w ciąży. Wśród nich na szczególną uwagę zasługuje:
- miód – obfituje w witaminy, minerały i aminokwasy,
- czosnek – zawiera siarkoorganiczne związki chemiczne, działają one antyoksydacyjnie, wspierają układ krążenia
- tymianek – ma korzystny wpływ w szczególności na zdrowie górnych dróg oddechowych, chroniąc ich błony śluzowe,
- imbir – pomocny w dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego, a także wspierający odporność
- sok z malin – obfituje w witaminę C, dzięki czemu zmniejsza uczucie zmęczenia i znużenia, a także pozytywnie wpływa na wchłanianie żelaza,
- syrop z czarnego bzu – wpływa pozytywnie na układ oddechowy
Pamiętaj, żeby upewnić się, czy możesz bezpiecznie spożywać dany produkt spożywczy w ciąży. Przykładowo żeń-szeń, szałwia czy kurkuma mają korzystny wpływ na odporność, ale nie są wskazane do stosowania przez kobiety spodziewające się dziecka. W tej kwestii zawsze najlepiej skonsultować się z lekarzem.
Suplementy na odporność w ciąży
Kobiety w ciąży, które borykają się z nudnościami, nie zawsze są w stanie spożywać niektóre pokarmy korzystnie wpływające na odporność. Dotyczy to na przykład czosnku. W takiej sytuacji można rozważyć preparaty zawierające składniki na odporność pochodzenia naturalnego, między innymi w formie tabletek albo kapsułek. Jeśli borykasz się z obniżoną odpornością w ciąży, zapytaj lekarza prowadzącego ciążę o rekomendację suplementu diety o zaufanym składzie.
