Ból pleców w ciąży stanowi jedną z najczęściej zgłaszanych dolegliwości ciążowych przez przyszłe mamy. Chociaż może się pojawić na różnych etapach, to najbardziej dotkliwy jest ból pleców w 2. i 3. trymestrze ciąży, kiedy rosnąca waga maluszka i duży brzuch zaczynają wywierać coraz większy nacisk na kręgosłup i stawy miednicy. Dowiedz się, skąd bierze się ból kręgosłupa w ciąży, jak sobie radzić z tym problemem oraz jakie działania mogą pomóc w jego złagodzeniu.
Ból pleców w ciąży – przyczyny
Źródłem bólu kręgosłupa w ciąży jest przede wszystkim rosnący brzuch przyszłej mamy, który wpływa na nadmierne wygięcie do przodu odcinka piersiowego i lędźwiowego kręgosłupa. Taka sytuacja prowadzi z kolei do nadmiernego obciążenia kręgów, szczególnie w dolnej części pleców, co może wywoływać ból i napięcie mięśniowe. W miarę jak dziecko rośnie, jego waga powoduje także zmianę środka ciężkości ciała, co zmusza kobietę do przyjmowania niewłaściwej postawy w celu zachowania równowagi.
W przebiegu ciąży dochodzi również do wydzielania hormonów, takich jak relaksyna, przez co więzadła stawów miednicy stają się bardziej elastyczne, a zarazem bardziej podatne na kontuzje oraz ból. Wszystkie te zmiany zachodzące w organizmie ciężarnej, chociaż mają na celu przygotowanie jej ciała do porodu, to równocześnie mogą powodować ból pleców, który niekiedy może utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Ból kręgosłupa w ciąży – gdzie i kiedy boli najczęściej?
Kobiety najczęściej obserwują u siebie ból w dole pleców w ciąży, umiejscowiony w:
- odcinku lędźwiowym, który może promieniować do nóg. Zwykle dokucza wieczorem, po całym dniu aktywności, kiedy mięśnie i stawy są już zmęczone;
- tylnej części miednicy (w okolicy krzyżowej, nad pośladkami), co ma związek z rozluźnieniem stawów miednicy i napięciem mięśniowym. Ból może promieniować do nóg i pośladków, jednak przeważnie przechodzi podczas odpoczynku.
Ból pleców w ciąży – 1. trymestr
Ból pleców na początku ciąży może pojawić się już w początkowych tygodniach, gdy dojdzie do zagnieżdżenia się zarodka w macicy kobiety. Najczęściej jest wtedy krótkotrwały i niezbyt nasilony. Z czasem dolegliwości stają się jednak bardziej odczuwalne, na co wpływ ma rozciąganie się więzadeł macicy i rozluźnienie jej struktur. Jest to fizjologiczny stan, w wyniku którego organizm kobiety przygotowuje się do powiększającego się brzucha ciążowego, a następnie porodu.
Ból pleców w ciąży – 2. trymestr
W kolejnych tygodniach ciąży ból pleców ma związek z przyrostem masy ciała przyszłej mamy, który powoduje zmiany mechaniczne w jej ciele, takie jak m.in. pochylenie macicy do przodu, przykurcz zgięciowy stawów biodrowych i hiperlordoza lędźwiowa. W efekcie dochodzi do nadmiernego obciążenia i napięcia mięśni pleców, co skutkuje dyskomfortem i dolegliwościami bólowymi.
Ból pleców w ciąży – 3. trymestr
Na końcowym etapie ciąży masa ciała kobiety osiąga najwyższe wartości, a rosnące w jej brzuchu dziecko jest na tyle duże, że może uciskać na splot lędźwiowo-krzyżowy. Ucisk powoduje charakterystyczne objawy, takie jak ból pleców na dole w 3. trymestrze ciąży, a dokładnie ból odcinka krzyżowego kręgosłupa. Może on promieniować do pośladków, bioder i nóg, często powodując ograniczenie ruchomości u przyszłej mamy.
Dowiedz się też, jakie są najważniejsze składniki diety dla przyszłych mam, aby zwiększyć odporność.
Sposoby na radzenie sobie z bólem pleców w ciąży
Na szczęście ból pleców w ciąży można złagodzić na wiele sposobów. Najważniejsze kwestie pod tym względem to:
- kontrola masy ciała – najczęściej na problemy z kręgosłupem narzekają kobiety, które w ciąży przybierają na wadze zbyt szybko i za dużo. Ważne jest zatem, aby w ciąży stosować zasadę jedzenia dla dwojga, a nie za dwoje, pilnując tego, co spożywamy i w jakich ilościach. Zrównoważona dieta bogata w składniki odżywcze, takie jak białko, witaminy, minerały oraz błonnik także wspiera prawidłowy rozwój dziecka, a odpowiednie zapotrzebowanie kaloryczne pozwala utrzymać odpowiednią wagę matki;
- regularna aktywność fizyczna – jeżeli tylko lekarz nie widzi ku temu przeciwwskazań, kobiety w ciąży powinny pamiętać o codziennej aktywności dostosowanej do swoich możliwości. Ćwiczenia na ból pleców w ciąży polecane przez specjalistów to m.in. joga, pilates, pływanie oraz nordic walking, które odciążają stawy kręgosłupa;
- prawidłowa pozycja podczas siedzenia i chodzenia – podczas siedzenia należy unikać garbienia się, natomiast podczas spacerów nie przechylać ciała do przodu, a stopy ustawiać na szerokość bioder;
- wygodna pozycja w czasie snu – w ciąży zaleca się spanie na lewym boku i korzystanie ze specjalnych poduszek, które wspierają brzuch, plecy i nogi, poprawiając tym samym komfort snu;
- odpowiednie obuwie – buty na wysokim obcasie zaburzają postawę ciała ciężarnej i sprawiają, że miednica traci naturalne położenie, co może prowadzić do nadmiernego obciążenia kręgosłupa i stawów. W ciąży zaleca się noszenie butów na niskim, stabilnym obcasie lub całkowicie płaskich, które zapewniają odpowiednią amortyzację i równomiernie rozkładają ciężar ciała;
- unikanie dźwigania – w ciąży warto unikać dźwigania dużych zakupów, starszego dziecka czy innych ciężkich przedmiotów. Jeżeli jednak musimy coś podnieść, najpierw należy zgiąć nogi w kolanach i kucnąć z zachowaniem prostych pleców, nie pochylając się do przodu. Takie postępowanie wymaga użycia siły nóg, a nie pleców, co w efekcie pomaga uniknąć nadmiernego obciążenia kręgosłupa.
Sprawdź też: Zioła w ciąży – jakich unikać?
Ból kręgosłupa w ciąży – jak sobie radzić, gdy domowe metody nie pomagają?
Niestety, nie zawsze przestrzeganie wszystkich powyższych zasad przynosi ulgę, a ból może utrzymywać się lub wręcz nasilać. W takich przypadkach warto skorzystać ze wsparcia specjalistów, którzy ocenią stan zdrowia kobiety i dobiorą dla niej odpowiednią metodę leczenia. Możliwości łagodzenia bólu pleców w ciąży obejmują m.in.:
- fizjoterapię – dobry fizjoterapeuta może skutecznie pomóc w złagodzeniu uciążliwych dolegliwości bólowych w ciąży. Specjalista nie tylko dobierze specjalne ćwiczenia, które wzmocnią mięśnie pleców, miednicy i brzucha, ale też pokaże, jak korzystać ze specjalnych taśm kinezjologicznych na brzuch, które rozluźniają napięte mięśnie i odciążają kręgosłup;
- masaż dla kobiet w ciąży – odpowiednio dobrane techniki masażu prowadzone przez doświadczonego terapeutę mogą pomóc w rozluźnieniu mięśni, złagodzeniu napięcia i bólu pleców, a do tego wpłyną korzystnie na poprawę samopoczucia przyszłej mamy;
- farmakoterapię – w przypadku silnych dolegliwości bólowych lekarz może zalecić stosowanie odpowiednich produktów leczniczych, które są bezpieczne dla kobiet w ciąży.
Co na ból kręgosłupa w ciąży? Podsumowanie
Ból pleców w ciąży to powszechne zjawisko, które nasila się w 2. i 3. trymestrze ciąży. Podstawą jego łagodzenia jest kontrola masy ciała i regularna aktywność fizyczna, jak również utrzymanie odpowiedniej postawy ciała i unikanie dźwigania. W zaawansowanych przypadkach należy zasięgnąć porady specjalisty, który może rozważyć wprowadzenie farmakoterapii.
Bibliografia:
- Piekarska A., Pilich D., Zremba K., Zalewska A., Gałczyk M., Rehabilitacja w ciąży… i boli mniej, Sztuka Leczenia 2019, nr 1, s. 65–71.
- Karowicz-Bilińska A., Sikora A., Estemberg D., Brzozowska M., Berner-Trąbska M., Kuś E., Kowalska-Koprek U., Fizjoterapia w położnictwie, „Ginekologia Polska”, 2010, nr 81, s 441-445.
- Starzec M., Truszczyńska A., Ból lędźwiowo-miedniczny związany z ciążą – postępowanie terapeutyczne, http://archive.sciendo.com/REHAB/rehab.2017.31.issue-2/rehab-2015-0068/rehab-2015-0068.pdf, dostęp online: 22.11.2024.
