Ciąża to czas pełen niespodzianek, począwszy od pierwszego kopniaka w brzuchu, aż po nieoczekiwane zmiany preferencji smakowych. Jeśli w ciągu tych 9 miesięcy nagle pokochałaś ogórki kiszone polane czekoladą lub kiełbasę z dżemem, nie przejmuj się – nie jesteś w tym sama! Zachcianki ciążowe są jednym z najbardziej typowych zjawisk, które mogą zaskoczyć przyszłe mamy. Często wzbudzają jednak wiele pytań i wątpliwości, dlatego w tym artykule spróbujemy wyjaśnić niektóre z nich.
Skąd zachcianki w ciąży i czy każda kobieta je ma?
Zachcianki ciążowe to zmiany w apetycie i odczuwaniu smaków przez kobiety spodziewające się dziecka. Mogą objawiać się jako ogromna ochota na określone produkty lub jako niechęć do innych. Zmiany są w dużej mierze wynikiem wahań poziomu hormonów, takich jak progesteron i estrogen, które wpływają na zmysł smaku i węchu. Są także związane z próbą zaspokojenia specyficznych potrzeb organizmu, np. ochota na kwaśne może wynikać ze zwiększonego zapotrzebowania na witaminę C, a na słodkie z potrzeby dodatkowej energii lub chęci poprawy nastroju.
Badania wskazują, że zachcianek ciążowych doświadcza co najmniej 50% ciężarnych (Brown J. E., Odżywianie w ciąży, wyd. MADA, 2002). Pozostała część kobiet nie odczuwa większych zmian w preferencjach smakowych lub ich zachcianki są sporadyczne i mniej intensywne. Może to wynikać z wielu czynników, takich jak:
- indywidualna reakcja organizmu na ciążę;
- prowadzony styl życia;
- dieta;
- poziom stresu.
Kiedy pojawiają się zachcianki w ciąży?
Objawy ciążowe, w tym także specyficzne zachcianki żywieniowe, pojawiają się w różnym czasie i mogą mieć zróżnicowaną intensywność oraz przebieg. Z tego powodu część kobiet odczuwa niepohamowaną chęć na słodycze już w pierwszych tygodniach ciąży, natomiast inne obserwują te zmiany dopiero w II i III trymestrze. Początkowo zachcianki mogą być wywołane gwałtownymi zmianami hormonalnymi, natomiast w kolejnych tygodniach, gdy organizm kobiety lepiej adaptuje się do ciążowych zmian, występują głównie w okresach wzrostu zapotrzebowania na dodatkowe składniki odżywcze.
Sprawdź też: pierwsze dni po porodzie — wszystko, co warto wiedzieć.
Najczęstsze zachcianki w ciąży
Słynnym połączeniem smakowym, o którym często wspomina się w kontekście zachcianek ciążowych, jest ogórek kiszony z czekoladą. Choć brzmi to dość nietypowo, dla wielu przyszłych mam jest to ulubiona przekąska, która zaspokaja ich potrzeby zarówno na słodkie, jak i kwaśne produkty. Lista zachcianek wśród ciężarnych jest jednak znacznie dłuższa i obejmuje:
- zachcianki na słodkie w ciąży, np. lody, czekoladę czy owoce, które zapewniają chwilowy zastrzyk energii;
- zachcianki na kwaśne w ciąży, np. cytrusy i kiszonki, które są bogatym źródłem witaminy C;
- chęć na słone produkty, np. chipsy czy solone orzeszki, co może niekiedy sugerować niedobór sodu w organizmie;
- chęć na ostre przekąski, np. pikantne sosy lub marynowaną papryczkę chilli, które zaspokajają potrzebę mocniejszych doznań smakowych;
- chęć na mięso, co może oznaczać zwiększone zapotrzebowanie na białko.
Część kobiet odczuwa też pragnienie na bardziej nietypowe kombinacje, np. słodko-słone potrawy lub takie połączenia smaków, które wcześniej były im obce. Jest to kwestia całkowicie indywidualna i zależy od reakcji organizmu na zmiany hormonalne oraz potrzeby wzbogacenia diety o konkretne składniki odżywcze.
Mity na temat zachcianek w ciąży
Zachcianki ciążowe stały się tematem, wokół którego narosło wiele mitów, powielanych od pokoleń. Choć zazwyczaj są naturalnym efektem zmian hormonalnych, zmieniającego się apetytu i rosnących potrzeb organizmu, wciąż słyszymy wiele sprzecznych opinii. Czas się z nimi rozprawić!
Zachcianki w ciąży a płeć dziecka
„Jeśli masz ochotę na słodycze, to na pewno spodziewasz się dziewczynki!” – to jedno z najpopularniejszych przekonań na temat ciążowych zachcianek. Mówi się też, że chęć na słodkie potrawy zwiastuje narodziny chłopca. Choć obie teorie są bardzo popularne, nie mają one żadnego potwierdzenia naukowego. Zachcianki w ciąży to wynik zmieniającego się poziomów hormonów, a nie sekretów związanych z płcią maluszka. To, na co mamy ochotę w ciąży, nie ma więc nic wspólnego z tym, czy pod sercem nosimy chłopca, czy dziewczynkę.
Zachcianki ciążowe – jedzenie to fanaberia przyszłej mamy
Często słyszy się, że przyszła mama ma swoje kaprysy, którymi nie trzeba się przejmować. Pamiętajmy jednak, że dla wielu kobiet zachcianki na określone produkty są odpowiedzią organizmu na rosnące zapotrzebowanie na określone składniki odżywcze, np. witaminę C, żelazo czy białko. Zamiast lekceważyć, warto starać się zaspokajać je w sposób zdrowy i zrównoważony.
Chęć spożywania określonych produktów oznacza problem zdrowotny
Większość zachcianek ciążowych nie zwiastuje żadnych dolegliwości i nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Niektóre z nich mogą być jednak oznaką poważniejszych dolegliwości. Należy zatem stale obserwować swoje ciało i reakcje na określone produkty, zwłaszcza jeśli pojawiają się z innymi niepokojącymi objawami, np. zmianą wagi, osłabieniem lub spadkiem energii. W takiej sytuacji zaleca się kontakt z lekarzem, aby wykluczyć niedobory składników odżywczych lub inne problemy zdrowotne, np. cukrzycę ciążową.
Zachcianki są stałe przez całą ciążę
Kolejny mit głosi, że jak kobieta już na początku ciąży nie wyobraża sobie życia bez ogórków kiszonych z czekoladą, to będzie to jej ulubiona przekąska aż do momentu narodzin maluszka. W rzeczywistości zachcianki mogą się zmieniać w zależności od trymestru i tego, jak rozwija się ciąża. To zupełnie naturalne, że przez pewien czas mamy ochotę na słodkie, a z czasem chętniej sięgamy po kwaśne lub słone produkty.
Zachcianki ciążowe muszą dotyczyć wyłącznie niezdrowych produktów
Wielu osobom ciąża kojarzy się wyłącznie z nieodpartą chęcią na słodycze, chipsy czy fast food. Tymczasem przyszłe mamy mogą mieć ochotę również na zdrowe produkty – świeże owoce, warzywa, orzechy czy nabiał. Wszystko zależy od indywidualnych potrzeb organizmu, etapu ciąży oraz stylu życia kobiety.
Dowiedz się też, jakie są fake newsy na temat ciąży – wszystko, co należy wiedzieć o dezinformacji.
Zachcianki w ciąży – czy warto ulegać pokusie?
Przyjęło się, że ciąża jest okresem, w którym można pozwolić sobie na większy luz w kwestii jedzenia, bo przecież można wtedy jeść za dwoje. Pamiętajmy jednak, że choć zachcianki ciążowe są naturalne i można sobie na nie od czasu do czasu pozwolić, to podstawą żywienia w ciąży jest zdrowa, zbilansowana dieta. Powinna pokrywać rosnące zapotrzebowanie energetyczne i dostarczać wszystkich niezbędnych składników odżywczych zarówno dla mamy, jak i rozwijającego się maluszka.
Codzienne menu przyszłej mamy powinno bazować przede wszystkim na takich produktach jak owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, dobrej jakości białko i zdrowe tłuszcze. Zachcianką, której można zatem ulegać w dowolnym momencie, są ogórki kiszone – cenne źródło witamin i minerałów wspierających pracę układu pokarmowego. Niewskazane są z kolei produkty wysokoprzetworzone, słodycze, fast food oraz przekąski, które powinny pojawiać się w jadłospisie jedynie sporadycznie.
Zachcianki w ciąży – podsumowanie
Zachcianki to naturalny element ciąży, który wynika ze zmian hormonalnych i rosnących potrzeb organizmu przyszłej mamy. Choć często łączy się je z różnymi mitami, np. na temat płci dziecka, to w rzeczywistości nie mają z nimi nic wspólnego. W kwestii zachcianek ciążowych warto jednak zachować balans – pozwolić sobie na drobne przyjemności, ale dbać o zdrową, zbilansowaną dietę. To najlepszy prezent, jaki przyszła mama może podarować zarówno sobie, jak i maluszkowi.
Bibliografia
- ACOG, Nutrition During Pregnancy, https://www.acog.org/womens-health/faqs/nutrition-during-pregnancy, [dostęp online: 8.04.2025].
- Brown J. E., Odżywianie w ciąży, wyd. MADA, 2002.
- Makowska-Donajska M., Hirnle L., Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas ciąży, Gin. Perinat. Prakt. 2017; 2, 4: 166-172.
